Pierwsza placówka dydaktyczna dla osób starszych nazwana uniwersytetem trzeciego wieku została zorganizowana w 1973 r. we Francji przy Uniwersytecie w Tuluzie. Jej twórcą był profesor prawa Pierre Vellas. W krótkim czasie na terenie całej Europy i poza nią zaczęły powstawać podobne podmioty.
W Polsce pierwszy uniwersytet trzeciego wieku i trzeci na świecie powstał w 1975 r. w Warszawie, w ramach Podyplomowego Centrum Kształcenia Kadr Medycznych. Jego założycielką oraz propagatorką idei uniwersytetów trzeciego wieku na terenie kraju była prof. Halina Szwarc. W początkowym okresie UTW funkcjonowały w strukturach uczelni wyższych głównie w dużych miastach będących ośrodkami akademickimi.
Wykres 1
Liczba uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce w poszczególnych województwach
* Liczby oznaczają ilość UTW w Polsce w poszczególnych województwach
Źródło: materiały Kongresu Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Warszawa, 19-20 marca 2012 r. Stan na dzień: 19 marca 2012 r.
Na przełomie XX i XXI w., w związku ze zmianami ustrojowymi w Polsce, liczba UTW działających w różnych formach organizacyjno–prawnych zaczęła gwałtownie wzrastać. Aktualnie, zgodnie z danymi posiadanymi przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku, w Polsce działa 385 UTW.
Wykres 2
Liczba uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce
w latach 1975 – 2012
Źródło: materiały Kongresu Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Warszawa,
19-20 marca 2012 r. Stan na dzień: 19 marca 2012r.
Analizując dotychczasową dynamikę rozwoju sektora UTW można założyć, że w kolejnych latach liczba placówek prowadzących działalność edukacyjną, aktywizującą i integrującą osoby starsze będzie stale rosła. Według danych posiadanych przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń UTW w roku 2014 w Polsce funkcjonuje już co najmniej 450 organizacji prowadzących działalność w zakresie UTW.
HISTORIA LEGIONOWSKIEGO UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU
Legionowski Uniwersytet Trzeciego Wieku (LUTW) powołany został w 2006 roku, jako niesamodzielna jednostka organizacyjna Stowarzyszenia Pomocy Potrzebującym „Nadzieja” oraz Miejski Ośrodek Kultury w Legionowie.
Patronat na działalnością LUTW objęli:
w zakresie naukowym – Akademia Humanistyczna w Pułtusku,
w zakresie organizacyjnym – Starostwo Powiatowe w Legionowie
w zakresie medialnym – Gazeta Powiatowa.
Głównym celem jest poprawa jakości życia osób starszych i zapobieganie ich wykluczeniu z życia społecznego poprzez: włączenie do systemu kształcenia ustawicznego, aktywizację intelektualną, fizyczną i psychiczną, promocję zdrowego stylu życia oraz wdrażanie profilaktyki gerontologicznej.
Uniwersytet prowadzi działalność w trzech zasadniczych kierunkach.
Pierwszym, są wykłady z różnych dziedzin wiedzy, w tym: filozofii, historii, medycyny, prawa, krajoznawstwa.
Drugim, zajęcia fakultatywne, prowadzone dla określonych grup słuchaczy, według ich własnego wyboru.
Trzecim, wycieczki krajoznawcze.
Kolejnym, już raczej nieoficjalnym są różnorodne spotkania integracyjne organizowane z okazji świąt państwowych, religijnych i regionalnych.
W planach kształcenia Uniwersytetów Trzeciego Wieku wiele uwagi przykłada się do organizowania i prowadzenia imprez o charakterze integracyjnym takich jak: spotkania towarzyskie, wycieczki krajowe, imprezy plenerowe, wyjazdy do teatrów, muzeów, kin oraz udział w imprezach kulturalnych, zarówno kameralnych jak i masowych.