W ramach Legionowskiego Uniwersytetu Trzeciego wieku rozpoczął działalność Legionowski Klub Historyków Rodzin (genealogiczny) skupiający osoby zainteresowane odnajdywaniem i opisywaniem historii swoich przodków. Jak nazwa wskazuje, tematami spotkań nie będzie tylko genealogia, tworzenie drzew genealogicznych, ale jeszcze coś więcej. Spotkanie założycielskie klubu odbyło się 27 czerwca 2022.
Zajęcia klubu odbywają się we wtorki w godzinach 17-19.
W ramach Klubu, w pierwszy wtorek miesiąca, odbywają się wykłady o sposobach odnajdywania przydatnych informacji. Część wykładów jest uzupełniania warsztatami komputerowymi (drugi wtorek miesiąca). Niektórzy dzielą się swoimi doświadczeniem i historiami rodzinnymi. Planuje się również wycieczki do interesujących miejsc oraz spotkania z autorami wspomnień rodzinnych.
Wśród członków Klubu znajdują się osoby o bardzo zróżnicowanym doświadczeniu w zajmowaniu się historią swojej rodziny. Rozpoczynający swoją przygodę będą mogli czerpać wiedzę nie tylko z wykładów i warsztatów, ale także od bardziej doświadczonych uczestników spotkań.
Jednak trzeba pamiętać, że nawet początkujący może mieć cenną wiedzę dla nawet najbardziej zaawansowanego genealoga, gdy ten ostatni wkracza na nowy dla siebie obszar poszukiwań (obszarowy czy czasowy). Wszak każdy jest światowej klasy ekspertem z zakresu historii swojej rodziny, ale poznanie wszystkich tajników poszukiwań genealogicznych na każdym obszarze i w każdym okresie czasu nie jest możliwe.
Wykłady obejmą zarówno tematy podstawowe jak: skąd pozyskać akty metrykalne oraz jak je odczytywać, przez bardziej zaawansowane sięganie do przeróżnych źródeł pozametrykalnych, aż do badań DNA pomagających odnaleźć przodków i żyjących kuzynów.
Spotkania Klubu Legionowskich Historyków Rodzin we wtorki o godzinie 17 w pomieszczeniach Legionowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku (ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego, 3 200 metrów od dworca PKP Legionowo).
Wykłady Legionowskiego Klubu Historyków Rodzin w pierwszej części roku akademickiego (październik, listopad, grudzień, styczeń)
Pierwsze 100 lat poszukiwań korzeni
Umowne pierwsze 100 poszukiwań genealogicznych różni się od kolejnych ze względu na ograniczenia w dostępie do dokumentów, ale równocześnie jest dużo dokumentów, do których można dotrzeć. Często bardzo dużo można się dowiedzieć o tym okresie od żyjących osób, a na cmentarzach też można coś wyczytać. Jest to też okres badań, który dostarcza najwięcej emocji, wzruszeń.
Drzewo genealogiczne w komputerze
Przedstawienie graficzne połączeń rodzinnych często nazywane drzewem genealogicznym jest „spisem treści” historii rodziny. Czasami jest zbyt skomplikowane, aby rysować je na kartce. Dlatego powstało wiele programów ułatwiających ich prowadzenie i mających więcej możliwości niż kartki papieru. Podczas wykładu zostaną przedstawione programy na komputer oraz prowadzone jako usługa w sieci (Ahnenblatt, My Family Tree, MyHeritage oraz Ancestry). Omówione zostaną ich wady i zalety.
Akty metrykalne w archiwach
Po okresie przechowywania w urzędach stanu cywilnego akty metrykalne powinny trafiać do odpowiednich archiwów. Przedstawione zostaną metody ich poszukiwania, oglądania oraz odczytania. Po wiele aktów nie trzeba już jeździć, a można je obejrzeć na swoim komputerze lub komórce. Akta metrykalne nie są umieszczane tylko przez Narodowe Archiwum Cyfrowe (SzukajwArchiwach.gov.pl), ale wielu, czasem nieoczekiwanych miejscach.
Wyszukiwarki genealogiczne
Coraz częściej żmudne przeszukiwanie ksiąg metrykalnych strona po stronie nie jest już konieczne. Czasami wystarczy wpisać w pole wyszukiwarki imię i nazwisko przodka i gotowe. Są podobno szczęściarze, którzy w ten sposób opracowali swój XIX wieczny wywód przodków w kilka wieczorów. Wyszukiwarki genealogiczne są szczególnie przydatne, gdy nie wiemy skąd przybył przodek i konieczne byłoby przeszukanie setek parafii. W XIX wieku ludność była znacznie bardziej mobilna niż dzisiaj i w poszukiwaniu pracy przemierzano dziesiątki, a nawet setki kilometrów. Jednak używanie wyszukiwarek genealogicznych najeżone jest niebezpieczeństwami i jak z każdym chodzeniem na skróty trzeba uważać.
Wykłady Legionowskiego Klubu Historyków Rodzin w drugiej części roku akademickiego (luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec)
DNA w poszukiwaniach genealogicznych i nie tylko
W ciągu ostatnich lat koszt badań DNA spadł znacząco. Niektóre z nich stały się nawet jednym z prostszych prezentów pod choinkę. W 2020 roku szacowano, że jeden z typów testów DNA został sprzedany 30 milionom osób. Stanowi to gigantyczną bazę porównawczą, a główna siła testów DNA polega właśnie na porównaniu łańcuchów i znalezieniu podobieństw. Na wykładzie zostaną podane różne rodzaje badań DNA do celów genealogicznych oraz niektóre sposoby ich interpretacji. W szczególności zostanie wyjaśnione, dlaczego do wyniku pochodzenia etnicznego w wielu przypadkach należy podchodzić z daleko posunięta ostrożnością.
Biblioteki w Internecie
Historia rodziny to nie tylko suche dane na podstawie aktów metrykalnych. Wiele informacji można zdobyć czytając stare gazety, wspomnienia, reportaże. Biblioteki w Internecie oferują nie tylko możliwość czytania strona po stronie, można szukać także po nazwisku. Biblioteki cyfrowe zrzeszone w Federacji Bibliotek Cyfrowych oferują publikacji nieobjęte majątkowymi prawami autorskimi, ale są też biblioteki oferujące najnowsze pozycje w wersji co czytania na komputerze, a nawet do wysłuchania.
Dokumenty pozametrykalne
W idealnym świecie wszystkich swoich przodków można byłoby zidentyfikować na podstawie akt metrykalnych. Niestety, wiele z nich zostało zniszczonych, zaginęło lub znajdują się terytoriach innych państw. Dlatego sięga się do innych dokumentów. Z wielu z nich można poznać nie tylko suche fakty, ale też bardziej osobiste informacje, a nawet zdjęcia swoich przodków. Coś znaleźć można niemal w każdym archiwum: szkół, uczelni, ksiąg wieczystych, wojskowym czy nawet u w archiwum Prezydenta RP.
Dokumentowanie historii rodziny
Sposobów na udokumentowanie odnalezionej historii rodziny bardzo dużo. Do najbardziej popularnych należy stworzenie drzewa w komputerze, a najtrwalszym rozwiązaniem wydaje się napisanie książki. Niektóre książki funkcjonują tylko w rodzinie, inne są wydawane nawet w sporych nakładach. Najwięcej osób chyba gromadzi dokumenty w segregatorach i na dyskach swoich komputerów. Trudno jest zacząć, a potem może jeszcze trudniej dać sobie radę z rosnącą liczbą zebranych informacji.
Genealogia szlachecka i sięganie poza XVIII wiek
W XIX wieku większość dokumentów metrykalnych jest stosunkowo bogata w informacje. Akty ślubów zawierają informacje o nazwisku panieńskim panny młodej, dane rodziców itd. Wcześniej często tak nie było. Dodatkowo im bardziej cofamy się w czasie, tym jest mniej zachowanych dokumentów. Dlatego często sięga się do zachowanych zapisów z ksiąg grodzkich i ziemskich oraz dokumentów z kancelarii rządzących. W dokumentach tych częściej spotyka się zapisy dotyczące szlachty niż chłopów. Informacje dotyczące szlachty można znaleźć także w herbarzach, ale do tych dokumentów trzeba podchodzić z daleko idąca ostrożnością.
Warsztaty komputerowe w pierwszym semestrze
Bez wychodzenia z domu
Dziś wiele dokumentów można uzyskać bez jechania w odległe zakątki kraju. Wystarczy dostęp do Internetu. Za pomocą Internetu może też znaleźć, wirtualne odwiedzić, a nawet załatwić sprzątanie grobów rodzinnych.
Drzewo genealogiczne w komputerze
Zajęcia praktyczne z instalacji i obsługi programu genealogicznego Ahnenblatt, oraz korzystania z MyHeritage.
Akty metrykalne w Internecie
Wirtualna wycieczka po głównych miejscach w sieci zawierających skany aktów metrykalnych.
Geneteka i inne
Znalezienie imienia i nazwiska w wyszukiwarce genealogicznej to dopiero połowa sukcesu. Równie ważne jest odnalezienie dokumentu źródłowego, aby się przekonać czy indeksujący właściwie go odczytał i czy nie uda się odnaleźć dodatkowych informacji. Także w drugą stronę, brak satysfakcjonującego wyniku wyszukiwania nie jest 100% dowodem, że nie ma informacji o interesującej nas osobie w przeszukiwanym zasobie. Podczas warsztatu na przykładzie indeksów z Geneteki zostanie pokazane, na co należy zwrócić uwagę korzystając z tego typu narzędzi.
Warsztaty komputerowe w drugim semestrze
Wydruk drzewa genealogicznego rodziny
Najpopularniejszą formą zaprezentowania wyników swoich osiągnięć, uzyskania zainteresowania dziejami rodziny jest pokazanie drzewa genealogicznego rodziny. Także służy ono nam często jako przewodnik podczas pracy, pomaga zrozumieć skomplikowane zależności rodzinne, pomaga w trzymaniu się głównego wątku przy powiadaniu historii rodziny. Zrobienie odpowiedniego do okoliczności wydruku drzewa genealogicznego w istotny sposób wspomaga prowadzenie badań nad historią rodziny. Warsztat będzie poświęcony tworzeniu skutecznych wydruków z programu Ahnenblatt.
Biblioteki cyfrowe
Największa darmowa biblioteka cyfrową zawierająca stare gazety i książki jest Polona.pl: biblioteka cyfrowa Biblioteki Narodowej. Zgromadzono tam ponad 2 miliony ogólnodostępnych jednostek. Jednak to jedyne miejsce w sieci, w którym można znaleźć informacje o rodzinie.
Genealogia grą zespołową.
Każdy historyk rodziny jest światowej klasy specjalistą od swojej rodziny. Z drugiej strony, nikt nie jest w stanie samodzielnie poznać wszelkich sposobów poszukiwania przodków. Dlatego tak dobrze rozwija się społeczność badaczy dziejów swoich rodzin. Korzystając z Internetu, niemal zawsze znajdzie się kogoś, kto podsunie pomysł, a nawet znajdzie rozwiązanie gnębiącego nas problemu. Forum Polskiego Towarzystwa Genealogicznego jest wielką skarbnicą wiedzy, a grupy zainteresowań na Facebooku gromadzą nawet tysiące osób o wspólnych zainteresowaniach: tych samych obszarach poszukiwań, czy wręcz podobnych zajęciach. A na YouTube można obejrzeć filmiki tłumaczące różne zagadnienia. Podczas warsztatów uczestnicy dowiedzą się jak efektywnie i bezpiecznie się poruszać po mediach społecznościowych. Część tematów z warsztatu będzie rozszerzona na zajęciach Kawiarenki Internetowej.
Zajęcia Legionowskiego Klubu Historyków Rodzin będą prowadzone przez dr. inż. Macieja Markowskiego, członka zarządu Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego, członka Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, prowadzącego stronę o jak dobrze poznać historię swojej rodziny KimOnibyli.pl
Chcesz się skontaktować z Legionowskim Klubem Historyków Rodzin? Napisz do nas: LegKHR@gmail.
Chcemy informować o najnowszych wydarzeniach organizowanych przez Legionowski Uniwersytet Trzeciego Wieku. Obiecujemy nie wysyłać niechcianych listów.